نرم‌افزار مکس کیودا (MAXQDA) چیست؟

نرم‌افزار مکس کیودا (MAXQDA) یک بسته نرم‌افزاری جهانی و شناخته‌شده برای پژوهش‌های مبتنی بر روش‌های کیفی و ترکیبی(mixed methods) می‌باشد. به‌عبارت‌دیگر، یکی از نرم‌افزارهای جامع در حوزه کیفی بوده و از سوی هزاران پژوهشگر بیش از 150 کشور در سرتاسر جهان از آن استفاده می‌کنند.

نرم‌افزار مکس کیودا (MAXQDA) به کاربران در گردآوری، سازمان‌دهی، مصورسازی(visualize) و انتشار آن‌ها کمک بسیار شایانی می‌کند. این نرم‌افزار تحلیل کیفی که بر اساس نظریه یا تئوری گراندد (Grounded Theory) است  چارچوب‌های روش‌شناسی گوناگون و مختلفی را پشتیبانی می‌کند که شامل نظریه بنیادین، بازبینی ادبیات و مبانی نظری پژوهش، پژوهش‌های اکتشافی در حوزه بازار، تحلیل محتوای کیفی (qualitative content analyses) بوده و نهایت انعطاف‌پذیری را برای کاربران خویش فراهم کرده است.

همچنین نرم‌افزار مکس کیودا(MAXQDA) به کاربران خود آزادی در تحلیل طیف وسیعی از انواع داده ها را فراهم می‌کند. شما می‌توانید اسناد(documents)، فایل‌های پی‌دی‌اف(PDF files)، جداول(tables)، تصاویر(images)، فایل‌های چندرسانه‌ای(media files)، تویت های تویتر(Twitter tweets)، کامنت های یوتیوب(YouTube comments)، منابع جغرافیایی(geo references)، داده‌های بیوگرافیکی(bibliographical data)، و بیشتر از این نوع گونه ها که در اینجا به آن اشاره شد، در این نرم‌افزار فراخوانی کرده و درنهایت، با حداکثر سرعت و سهولت آن‌ها را تجزیه‌وتحلیل کنید.

همگردانی بخش‌های کدگذاری شده در پنجره بخش‌های بازیابی (Compiling coded segments in the “Retrieved Segments” window)

 

همه بخش‌های کدگذاری شده از فایل‌های مصاحبه که بر اساس فایل‌ها و کدهای فعال‌شده از سوی شما گزارش می‌شود، در اصطلاح معروف به بخش بازیابی (Retrieved Segments) و یا بخش‌های کدگذاری شده (coded segments) بوده و اگر از زبانه Import این پنجره فعال باشد،  در پنجره بخش‌های بازیابی (Retrieved Segments” window) نمایش داده می‌شود.

 

Called up document segments (coded segments) based on activated documents and codes

مثال‌ها:

تصویر کنید که شما می‌خواهید بدانید که مصاحبه‌شوندگان(e.g. Riley, Kim, and Sam)  در یک پژوهشی در ارتباط بازندگی دیگر افراد چه صحبت‌هایی کرده‌اند. در چنین حالتی باید از قسمت پنجره داکیومنت سیستم (“Document System:”) فایل‌های موردنظرتان را فعال کنید:

برای این منظور مطابق با دستورالعمل زیر عمل کنید:

نحوه فعال‌سازی: فلسفه پنجره بازیابی (Activation: The Principle of Segment Retrieval) در نرم‌افزار مکس کیودا (MAXQDA)

در نرم‌افزار مکس کیودا (MAXQDA)، شما می‌توانید در فایل‌های مصاحبه‌تان به طرق مختلفی عمل جستجو یا پیمایش را انجام دهید. یکی از این روش‌ها، جستجوی کلیدواژه‌های خاص و یا ویژگی‌های متنی منحصربه‌فردی با عملگرهای جستجو فرهنگ لغتی یا کلمه‌ای است. شاید شما با این روش از طریق برنامه‌های متن محور آشنا باشید. سبک و سیاق این روش چنین است که اساس در نرم‌افزار مکس کیودا (MAXQDA)، یک قابلیتی در نظر گرفته‌شده است که از طریق آن کاربران می‌توانند  به‌طور هم‌زمان کلمات مدنظرشان را از میان حجم وسیعی از اسناد و فایل‌های مصاحبه جستجو نمایند. گزینه جستجو متنی فرهنگ لغتی (lexical text search)  تنها آن دسته از اصلاحاتی را پیدا می‌کند که درواقع در متن هویدا بوده و قابل‌مشاهده هستند.  جستجو از طریق مفاهیم تئوری و دسته‌بندی‌های موضوعی، از قبیل « Helper Syndrome» در یک مطالعه روی افراد داوطلب در کارهای اجتماعی، اصولاً نتایج مورد قبولی به دست نمی‌دهد.

مدیریت یادداشت‌ها (Memo Manager) در نرم‌افزار مکس کیودا(پست اول)

گزینه مدیریت یادداشت‌ها(Memo Manager)  یک ساختار شفاف و روشنی از فضای کار پژوهشی برای دانش پذیران به‌منظور مدیریت یادداشت‌های یک پروژه فراهم می‌سازد که از طریق اینکه گزینه می‌توانید فعالیت‌های بی‌شماری را در قالب یادداشت‌ها مدیریت و سازمان‌دهی کنید که به شرح زیر است:

• نشانه‌گذاری‌هایی برای یک مورد یا نمونه انتخابی (در قالب یادداشت‌هایی در یک سند یا یک فایل مصاحبه) یا همه دسته‌بندی‌های تعریف‌شده( در قالب یادداشت‌هایی از کدهای ایجادشده) که می‌تواند در آینده مورد بازبینی، ویرایش، تعدیل و حتی درهم‌آمیخته شود.
• قابلیت مدیریت یادداشت‌ها یک مکان ایده آلی به‌منظور کار با یادداشت‌های آزاد (free memos) تلقی می‌شود که هم می‌تواند به‌صورت مستقیم به بخشی از محتوای فایل‌ها تخصیص یابد و یا اینکه مستقیم به کد یا سند یا فایل مصاحبه پیوست گردد.
• ذخیره‌سازی متنوع و عملگرهای فیلترینگ یک سطح دسترسی آسانی به یادداشت‌ها برای کاربران فراهم می‌سازد. برای مثال، یادداشت‌های تایپ‌شده از سوی فرد خاص یا در یک موقعیت و زمان بخصوصی.
• یادداشت‌ها را می‌توان در قالب یک گروه که در اصطلاح به آن ست (set) اطلاق می‌شود سازمان‌دهی و مدیریت کرد.

انتقال Coded Segments، یادداشت‌ها(Memos)، متغیرها(Variables) و غیره بین دو پروژه مکس کیودا(پست سوم)

اولین گام: نسخه باید فایل تبادل پروژه را که با فرمت .MEX است را انتخاب می کنیم. مکس کیودا فایل موردنظر را تحلیل کرده و پنجره ارائه‌شده در ادامه نمایش داده می‌شود:

 

Teamwork: Import data

در این پنجره، شما باید ارتباط بین منابع و متون هدف را چک کنید. اگر متون در پروژه مکس کیودا(MAXQDA projects) دارای نام‌های مشابه و یکسانی هستند، تنها کاری که باید انجام دهید این است که یک‌بار دیگر محل‌های اختصاص داده‌شده از سوی نرم‌افزار مکس کیودا را چک نمایید. اگر متون دارای نام‌های مختلفی باشد، آنگاه باید برای هر متن، متن درست آن را تخصیص دهید. اگر اسناد هنوز در پروژه فراخوانی نشده‌اند، می‌توانید با انتخاب گزینه سند جدید (New Document)، سند جدید را به فایل تبادل اضافه کنید. اگر لازم باشد می‌توانید فایل یا سندی را با غیرفعال کردن باکس‌های ارائه‌شده در ستون اول را از پروژه حذف کنید. در چنین حالتی آن فایل در فرایند فراخوانی فایل تبادل در از سوی نرم‌افزار مکس کیودا در نظر گرفته نمی‌شود.

انتقال Coded Segments، یادداشت‌ها(Memos)، متغیرها(Variables) و غیره بین دو پروژه مکس کیودا(پست دوم)

انتخاب کدها(codes) و اسناد(documents)

نخست باید فایل‌های مصاحبه‌ای که می‌خواهید در فایل خروجی وجود داشته باشند را انتخاب نمایید. در پنجره‌ای که باز می‌شود، می‌توانید فایل‌های مصاحبه را به‌صورت مجزا و یا همه آن‌ها را که در یک گروه خاصی قرار دارند را علامت‌گذاری و درنهایت فراخوانی کنید. همچنین می‌توانید تنها آن دسته از فایل‌های مصاحبه‌ای را انتخاب کنید که در پروژه در حالت فعال قرار دارند. پس‌ازاینکه مطابق تصویر زیر، روی گزینه بعدی(Next >>) کلیک کردید، پنجره جدیدی برای انتخاب کدها (code selection) نمایش داده می‌شود. در قسمت پایین، می‌توانید مشاهده کنید که کدهای بسیاری در پروژه فعلی انتخاب‌شده و چه تعداد بخش‌های کدگذاری شده در اسناد انتخاب‌شده ایجادشده است.